A.F.A.M. Wetzer, 18 april 2009

Direkteurswoning

bouwjaar: 1882
locatie: Rosmalen, Berlicumseweg 10

De eerste geneesheer-directeur, dr. Van den Bogaert, woonde in 's-Hertogenbosch. Na zijn overlijden volgde dr. Pompe hem op. Voor hem werd in 1882 een nieuwe woning gebouwd, die De Wetering genoemd werd. Tot 1974 was het de woning van de geneesheer-directeur. Daarna werd het een paviljoen voor bewoning door patiënten.
Coudewater 130 jaar psychiatrisch ziekenhuis in beeld (2000)
Benaming
Jaar
Naam
Bron
1882
Directeurswoning
????
Paviljoen De Wetering
????
Kantoor De Wetering
MIP

Direkteurswoning (1882) - Kantoor de Wetering

Chaletstijl. Baksteen met gele siermotieven. Siermetselwerk. T-ramen, deels onder togen, deels met strekken. Zadeldaken en afgeplat schilddak. Overstekken met ajourvakwerk. Muldenpannen. Ligterras op ijzeren palen. Koetshuis onder zadeldak. Symmetrische voorgevel. Schilderachtige topgevel.
Gave directievilla, onderdeel van zwakzinnigeninrichting, van architectuurhistorisch en sociaalhistorisch belang.
Monumenten Inventarisatie Project (MIP)
Rijksmonument

Directeurswoning

Inleiding

Nabij de Oude Berlicumseweg op een vrij landelijk aandoende locatie ten zuiden van het oude hoofdgebouw gelegen voormalige DIRECTEURSWONING met omliggende siertuin en waterloop. Het vrijliggende pand werd in 1882 gebouwd in Chaletstijl als woonhuis van de toenmalige directeur van Coudewater.
De woning werd later een paviljoen voor patiënten ('De Wetering') en wordt thans als kantoor gebruikt. Uitwendig op onderdelen gewijzigd; inwendig gemoderniseerd alhoewel de oorspronkelijke indeling grotendeels bewaard is gebleven. Het inwendig verbouwde koetshuis valt buiten de bescherming.

Omschrijving

Gedeeltelijk onderkelderd tweelaags bakstenen pand met kapverdieping onder een met uit Duitsland afkomstige -van mulden en ruitpatronen voorziene- pannen gedekt afgeplat schilddak met aankappende zadeldaken, alle met groot overstek in Chaletstijl. Bakgoten, dakoverstekken met windveren en houten stijl- en regelwerk op decoratief gesneden houten klossen. Het grondplan beschrijft een Grieks kruis met in de oksel van achtergevel en linker zijgevel een drielaags traptoren als bediendenopgang onder een met leien in Maasdekking gedekt tentdak met overstek. In de oksel van achtergevel en rechter gevel zoals aan de rechter gevel een ligterras op ijzeren kolommen uit de jaren zestig van de twintigste eeuw. Het in kruisverband gemetselde muurwerk wordt verlevendigd door het decoratief gebruik van andere kleuren baksteen in onder meer de topgevels, verder door speklagen en tandlijsten. Veelal versoberde, vaak T-vormige schuifvensters, rechtgesloten onder decoratieve strekken of rondbogen. Verder rondboogvensters in de topgevels en diverse oculi in de zijgevels. Vensters grotendeels met hardstenen afzaten. Voorgevel van vijf traveeën als enige met twee aankappende zadeldaken, aan de overige gevels één zadeldak. Middentravee met inpandige entree met van siersmeedijzeren rooster voorziene enkelvoudige beglaasde paneeldeur en bovengelegen loggia, beide afgezet met rondbogen op uitkragend metselwerk. Linker gevel, met deels gekoppelde vensters, overeenkomstig gedetailleerd. Hetzelfde geldt voor de achter- en rechtergevel met een recentelijk ingrijpend gewijzigde onderbouw.
Van het interieur, met centraal gelegen hal en tegen de linker gevel gesitueerd trappenhuis, zijn o.a. vermeldenswaard: originele kelder met troggewelf en voorraadvakken; hal met marmeren vloer; trap met balusters, originele kapverdieping met houten spanten.

Waardering

De voormalige directeurswoning is van algemeen belang. Het object bezit cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van de ontwikkelingen binnen de geestelijke gezondheidszorg in de negentiende en twintigste eeuw wat betreft bestemming, verschijningsvorm en bedrijfsmatige opzet. Daarnaast vanwege het belang van de woning met traptoren voor de typologische ontwikkeling van het herenhuis.
Het object bezit architectuurhistorische waarden wegens de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp en de bijzondere ornamentiek in met name de kappen. Het object bezit ensemblewaarden als essentieel onderdeel van een historisch gegroeid psychiatrisch complex. Daarnaast vanwege de situering op het terrein van Coudewater zelf in de onmiddellijke nabijheid van de overige objecten en als markant onderdeel van de historische bebouwing aan de Berlicumseweg.
Het object is van belang wegens de gaafheid van de architectonische hoofdvorm en elementen van het interieur en de bewaard gebleven oorspronkelijke opzet in een landschappelijke setting met belendend koetshuis. Tenslotte vanwege de in Nederland zeer zeldzame Duitse dakpannen.
Rijksdienst voor de Monumentenzorg 2004
Afbeeldingen

1989

1989

18 april 2009
 
Adresboeken
Berlicumseweg 10
Berlicumseweg C 24 (????)
Berlicumseweg 10 (????)
????C. Manse
Literatuur en bronnenpublicaties

Hans en Jeroen Jongmans, Coudewater : 130 jaar psychiatrisch ziekenhuis in beeld (2000) 37, 67, 216, 220

n: vermelding in een voetnoot

Nummeraanduiding

Nummer:10
Postcode:5248 NT
BAG-ID:0796200000415265
Perceel:RML00-D-3011

Monument

Soort:Rijksmonument
Nummer:522392

Locatie

Google Maps
Monumentenkaart
OpenStreetMap

Op deze pagina

Adresboeken
Afbeeldingen
Benaming
Literatuur
MIP
Rijksmonument
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |